Web Analytics Made Easy - Statcounter

به گزارش همشهری آنلاین، سفرهای تابستانی،‌ ایام زیارتی و حتی صعودی شدن آمار ابتلا به کرونا، دوباره بهانه‌ای برای فعال شدن فروشندگان کارت جعلی واکسن کرونا شد؛ کارتی که درست مانند کارت‌ واکسن‌زده‌ها معتبر است اما با تقلب، تخلف و بدون تزریق واکسن در سامانه واکسیناسیون وزارت بهداشت ثبت می‌شود.

این اقدام اما جدید نیست و از تابستان سال گذشته آغاز شده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

همان زمان البته وزارت بهداشت از پیگیری افراد متخلف و ایجاد محدودیت دسترسی به سامانه‌های واکسیناسیون همچنین ورود نهادهای امنیتی به موضوع کارت‌های تقلبی خبر داد. حتی به‌گفته علیرضا رحیم‌نیا، مدیرکل بازرسی وزارت بهداشت، ۴ نفر هم در این‌ رابطه دستگیر و از کار معلق شده‌اند اما پیگیری‌های همشهری نشان می‌دهد که فعالیت برای صدور این کارت‌های جعلی هنوز برقرار است و متخلفان همچنان به شبکه ثبت اطلاعات در سامانه وزارت بهداشت دسترسی دارند.

ده‌ها کانال تلگرامی و صفحات اینستاگرامی، حجاج و زائران عتبات عالیات و کربلای معلی را تشویق به خرید کارت واکسن تقلبی می‌کنند. تورم و گرانی هم مشمول این کارت‌ها شده و حالا با قیمت‌های چندبرابر نسبت به گذشته به متقاضیانشان عرضه می‌شود. کارت واکسن ۲دوزی از ۵۰۰هزار تومان به ۲میلیون تومان رسیده و ثبت یک دوز واکسن یادآور خارجی حدود یک‌میلیون و واکسن ایرانی هم حدود ۵۰۰هزار تومان قیمت دارد.

تقاضا برای کارت واکسن جعلی بیشتر شده

پست یکی از کانال‌های تلگرامی درباره «فروش کارت‌های واقعی واکسن کرونا» به حدود یک‌ماه و نیم پیش برمی‌گردد. در متن آن نوشته شده: «عربستان واکسن‌های ایرانی را برای حج نمی‌پذیرد و برای ثبت و دریافت کارت واکسن آسترازنکا به آی‌دی ما پیام دهید.» ادمین این کانال در پاسخ به پیگیری همشهری برای شرایط دریافت کارت واکسن می‌گوید: «این شرایط برای سفر حج بود که اکنون به پایان رسیده اما هم‌اکنون دوز سوم و چهارم الزامی شده و اگر تمایل دارید، مشخصات بفرستید تا هر دو دوز در سامانه وزارت بهداشت ثبت شود. واکسن‌ ایرانی هر دوز ۶۵۰ هزار تومان و واکسن‌ خارجی یک‌ میلیون و ۳۰۰ هزار تومان.»‌

کانال «ثبت سیستمی کارت واکسن بدون تزریق» هم در آخرین پستش نوشته: «برای خرید کارت واکسن فوری با واکسن‌های مورد قبول کشور عراق در خدمت زائران محترم امام حسین(ع) هستیم.» مسئول این کانال هم از امکان ثبت و دریافت لینک کارت واکسن در کمتر از ۱۰ساعت خبر می‌دهد و می‌گوید: «برای اینکه خیالتان راحت باشد، تمام هزینه را بعد از اتمام کار دریافت می‌کنیم.»

او همچنین از فراهم بودن شرایط ثبت متفاوت برند واکسن‌ها هنگام تزریق خبر می‌دهد:‌ «برای دوز یادآور توصیه شده که واکسن‌های پروتئین‌بیس‌ مثل اسپایکوژن یا پاستوکووک تزریق شود. اگر کسی بخواهد می‌تواند همین واکسن‌های ایرانی را تزریق کند اما در سامانه برای او سینوفارم یا آسترازنکا ثبت می‌کنیم و هزینه‌اش هم حدود یک‌میلیون تومان است.»

برخی کانال‌ها هم از الزامی شدن تزریق دوز سوم و چهارم خبر داده‌ و نوشته‌اند:‌ «قابل توجه والدین دانش‌آموزان، دانشجویان و سربازان عزیزی که هنوز واکسن تزریق نکرده‌اند، اگر کد ملی شما در سامانه وزارت بهداشت و پایگاه جامع ایران من نباشد، به راحتی قابل شناسایی خواهید بود و مجبور به تزریق واکسن می‌شوید. ثبت هر ۳ دوز واکسن کرونا برای شما با قیمت مناسب امکانپذیر است.»

مسئول ثبت یکی از پایگاه‌های واکسیناسیون که به‌گفته خودش تغییر در ثبت واکسن‌ها تا ۲۴ساعت امکان‌پذیر است هم به همشهری می‌گوید: «برای هر کسی که حتی به‌صورت داوطلبانه وارد مجموعه واکسیناسیون شود، اکانت ساخته می‌شود و به راحتی می‌تواند به سامانه ثبت دسترسی داشته باشد. تعدادی از کارکنان خود حوزه بهداشت و درمان وزارت بهداشت هم در این کار دخیل هستند و هر کاری را می‌توانند در این سامانه انجام دهند. قرار بود محدودیت دسترسی ایجاد شود اما وزارت بهداشت اهتمامی برای برخورد با این جریان ندارد.» او که مایل نیست نامش در این گزارش منتشر شود، ادامه می‌دهد: «با توجه به در پیش بودن ایام محرم و صفر تقاضا برای کارت‌های جعلی واکسن بیشتر شده چرا که اجازه ورود به کشور عراق بدون تزریق واکسن در مدت  اخیر داده نمی‌شود.»

اولویت افزایش واکسیناسیون بود

علی شریفی‌زارچی، سرپرست سابق مرکز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات وزارت بهداشت سال گذشته درباره صدور کارت‌ تقلبی واکسن کرونا به همشهری گفته بود:‌ «این اقدام تخلف به‌شمار می‌رود و به‌هیچ‌وجه مورد تأیید ما نیست. از نظر سازمانی نباید این اختیار و دسترسی در اختیار همه باشد و سوءاستفاده رخ دهد.»‌

پس از آن هم علیرضا رحیم‌نیا، مدیرکل بازرسی وزارت بهداشت از پیگیری متخلفان این حوزه خبر داده و تأکید کرده بود: «کسانی که کارت واکسن تقلبی صادر می‌کنند، اگر کارمند قراردادی باشند، اخراج می‌شوند و اگر رسمی باشند، به اداره تخلفات معرفی می‌شوند.»

او حالا از شناسایی ۴ نفر از این متخلفان خبر می‌دهد و می‌گوید: «آمار دقیقی از کارت‌های تقلبی واکسن نداریم، اما واضح است کسانی که اقدام به صدور کارت واکسن می‌کنند به سامانه واکسیناسیون وزارت بهداشت دسترسی دارند. در گذشته حجم واکسیناسیون زیاد بود و نیروهای داوطلب زیادی داشتیم اما اکنون در زیرمجموعه خود وزارت بهداشت امور واکسیناسیون در حال انجام است و اگر تخلفی هم صورت می‌گیرد از سوی این افراد است. پیگیری این متخلفان از سوی بخش آی‌تی وزارت بهداشت از سال گذشته آغاز شده و همچنان ادامه دارد. تاکنون ۴نفر از این افراد شناسایی شده‌اند که یک نفر غیروابسته به وزارت بهداشت بود و به قوه قضاییه معرفی شد. سایر افراد هم وابسته به وزارت بهداشت و از مجموعه دانشگاه‌های علوم پزشکی بودند که اکنون از کار معلق شده‌اند.»‌

به‌گفته رحیم‌نیا، سیستم به افراد اعتماد می‌کند و حق دسترسی به آنها را می‌دهد، اما حق ندارند از این شرایط به نفع خودشان استفاده غیرقانونی کنند: «مسئله مهم دیگر هم این است که مردم خودشان نباید چنین درخواستی داشته باشند. این اقدام تقلب و تخلف است و اقدام هر دو طرف علیه سلامت جامعه خواهد بود. همین حالا جمعیت واکسن‌نزده در معرض خطر ابتلا به کرونا قرار دارند و این مسئله می‌تواند منجر به انتقال بیماری به سایر گروه‌های پرخطر مثل سالمندان، بیماران زمینه‌ای، کودکان و... و البته باعث به خطر افتادن جان این افراد شود.»‌

رحیم‌نیا در پاسخ به این سؤال که آیا در این‌باره نمی‌توان اقدام جدی‌ای برای محدود کردن چنین فعالیت‌هایی ایجاد کرد، می‌گوید: «بهترین اقدام اعمال جرائم سختگیرانه‌تر برای این سودجویان است. این افراد باید بدانند که در ازای دریافت یک‌میلیون تومان برای فروش کارت واکسن جعلی، کارشان را با هر میزان سابقه و سنوات خدمت از دست خواهند داد.»
 

کد خبر 690139 منبع: روزنامه همشهری برچسب‌ها كرونا در ايران كارت واكسن واکسن کرونا

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: كرونا در ايران كارت واكسن واکسن کرونا وزارت بهداشت واکسن کرونا کارت واکسن واکسن ها رحیم نیا کارت ها

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۴۷۷۵۵۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

واکسن کرونای آسترازنکا چقدر تهدیدتان می‌کند؟ / اشتباهاتی که مردم را به تزریق این واکسن ترغیب کرد

همشهری آنلاین در گزارشی به خبر غافلگیرکننده ای که چند روز قبل در مورد یکی از معروف ترین واکسن های کرونا منتشر شد پرداخت. واکسنی که در ایران هم مورد استفاده قرار گرفت و بنا به آمار وزارت بهداشت حدود 12 درصد از واکسن های وارداتی یعنی 25 میلیون دوز آسترازنکا بودند. مریم سرخوش نویسنده این گزارش نوشت: بروز عوارض نادر با تزریق واکسن آسترازنکا شامگاه دوشنبه (10 اردیبهشت 1403) مورد تایید شرکت سازنده آن هم قرار گرفت. عوارضی که پیشتر از سوی کشورهای مصرف‌کننده به ویژه‌ اروپایی‌ها مطرح و حتی در کوران واکسیناسیون جهانی علیه پاندمی کرونا، تزریق آن را متوقف هم کرده بودند. حالا شرکت آسترازنکا گفته که این واکسن می‌تواند باعث بروز عوارض نادر جانبی از جمله لختگی خون یا کاهش پلاکت‌های خونی (TTS) شود.   آنها گفته‌اند که خطر مرگ ناشی از TTS با ترزیق واکسن آسترازنکا یک در یک میلیون نفر است.   این در حالی است که تقریبا 12درصد واکسن‌های وارداتی به ایران هم آسترازنکا بود، چیزی حدود 25 میلیون دوز، به همین دلیل یک نگرانی جدید از تزریق این واکسن در اذهان عمومی شکل گرفته. نگرانی‌ای که البته به گفته متخصصان تنها در صورت بروز عوارض در همان روزها و هفته‌های ابتدایی تزریق واکسن جدی است اما با گذشت دو سال از زمان تزریق و نبود علائم، دیگر خطری وجود ندارد.   به جز این نگرانی، پیگیری از چند متخصص حوزه واکسن‌ها عیان‌کننده یک وضعیت عجیب دیگر هم هست، این‌که انتشار این خبر باعث شده که بسیاری از دریافت‌کنندگان آسترازنکا، اکنون سایر مشکلات جسمانی‌شان را هم با این واکسن مرتبط بدانند، اما کارشناسان حوزه سلامت می‌گویند که چنین چیزی مورد تایید نیست و در حال حاضر یک عارضه درباره این واکسن مورد تایید قرار گرفته؛ لختگی خون یا کاهش پلاکت‌های خونی. هر چند که فواید تزریق واکسن‌ها نسبت به عوارض آن آنقدر بالاست که در بحران پاندمی‌ها نادیده گرفته می‌شوند.   صبج امروز هم بهرام عین‌اللهی، وزیر بهداشت در پاسخ به خبرنگاران درباره عوارض واکسن‌های کرونا گفته «واکسن‌ها از روش‌های مختلف تامین شد و از عمده‌ترین واکسن‌ها سینوفارم چینی بود که نزدیک به 155 میلیون دوز در کشور تزریق شد و کم‌عارضه‌ترین هم بود. کمیته واکسن هم عوارض را رصد می‌کند و حداقل ضایعات را در کشور داشتیم.»‌   خطر مرگ ناشی از TTS با ترزیق واکسن آسترازنکا یک در یک میلیون نفر است

اولین مرگ‌های آسترازنکایی موج توقف تزریق واکسن‌های آسترازنکا در اروپا از اسفند 99 آغاز شد، ابتلا نروژ، ایسلند، بلغارستان، اتریش، هلند،‌ دانمارک و ایرلند و پس از آنها، فرانسه، آلمان و بریتانیا، استونیا، لیتوانی، لوکزامبورگ، رومانی و لاتویا دستور توقف واکسیناسیون با این واکسن را دادند.   همان زمان اتریشی‌ها از مرگ یک پرستار به دلیل اختلال انعقاد خون بعد از تزریق آسترازنکا خبر دادند، پس از آن هم مصرف‌کننده دیگری در این کشور دچار آمبولی ریه شد. همزمان در دانمارک هم یک مرگ و بروز خونریزی مغزی در بیمار دیگر ناشی از تزریق واکسن ثبت شد. مرگ‌هایی که به صورت موردی در دیگر کشورها هم گزارش می‌شد و توقف واکسیناسیون با آسترازنکا.   آکادمی علمی استرازنکا البته از همان زمان که بحث عوارض قلبی و مرگ‌های ناشی از ترزیق واکسن آسترازنکا مطرح شد، اعلام کرد خطر مرگ ناشی از TTS (ایجاد لخته خون و کاهش تعداد پلاکت‌های خون) یک در یک میلیون نفر است و خطر ریسک ابتلا به TTS هم در کل جهان کمتر از 30 در یک میلیون نفر.   این در حالی است که تا پاییز 1402 و بر اساس آمارهای جهانی ۱۳ میلیارد و ۲۷۰ میلیون و ۱۷۰ هزار و ۳۳۲ واکسن کرونا در کشورهای مختلف تزریق شده که بخش زیادی از آنها را سینوفارم چین و رتبه دوم هم به آسترازنکا تعلق دارد. البته آسترازنکا رتبه‌دار توزیع واکسن در کشورهای مختلف (185 کشور) است و پس از آن فایزر، مدرنا، جانسون‌جانسون و سینوفارم قرار دارند.   هشدار تزریق واکسن در ایران در ایران هم در ماه‌های نخست شروع واکسیناسیون و ارزیابی‌های اولیه توصیه‌هایی به عدم تزریق واکسن آسترازنکا برای گروه‌های سنی خاص -افراد زیر 40 تا 50 سال به ویژه زنان مطرح شد. البته که با توجه به واردات قابل توجه واکسن چینی (سینوفارم) و بدقولی سازمان جهانی بهداشت در اعطای واکسن‌های سبد کووکس (عمده آنها واکسن‌ آسترازنکا بود) به ایران باعث شد که نزدیک به 70 درصد مردم ایران واکسن‌ چینی را تزریق کنند و آسترازنکا در رتبه دوم قرار بگیرد.   کیانوش جهانپور، سخنگوی سابق وزارت بهداشت در این باره به همشهری توضیح بیشتری می‌دهد و می‌گوید: شرکت آسترازنکا به بروز عوارض نادر جانبی از جمله لختگی خون یا کاهش پلاکت‌های خونی با تزریق این واکسن اشاره کرده که مساله جدیدی هم نیست. این موضوع در ماه‌های نخست شروع واکسیناسیون و ارزیابی‌های اولیه در برخی افراد به ویژه در گروه‌های سنی و جنسیتی خاص مطرح شد.   او ادامه می‌دهد: اساسا مجوز تلقیح این واکسن و سایر واکسن‌های کرونا در بدو امر تا ماه‌ها چه در بریتانیا چه اروپا و آمریکا، حتی سایر کشورها مجوز مصرف اضطراری بود که شرایط خود را دارد. همان زمان هم کمیته ملی وقت واکسیناسیون علیه کووید19 در ایران هشدارهایی به ویژه برای افراد زیر 40 سال را مطرح کرد. چون واکسن آسترازنکا به دلیل همین عوارض ولو نادر در همان ماه‌های نخست در کشورهای اروپایی نیز با فراز و نشیب‌هایی روبرو شد و در بسباری از کشورها برای گروه‌های سنی زیر 40 بعضا 50 سال هشدار داده شده بود.   آثار یک سیاست‌ اشتباه جهانپور در این باره به یک سیاست‌گذاری اشتباه هم اشاره می‌کند و می‌گوید: فضای غبارآلود رسانه‌ای و تلاش برخی افراد برای وارونه‌نمایی موضوع، برخی سوء‌برداشت‌ها را در پی داشت. چنان که حتی برخی افراد را به سمت تزریق این واکسن در کشورهای همجوار با صرف هزینه بالا کشاند. از سوی دیگر برخی افراد برای این‌که آسترازنکا تقریبا در فهرست مورد تایید اغلب کشورها برای مسافرت قرار داشت، حتی در گروه‌های سنی زیر 50 یا 40 سال داوطلبانه و مصرانه مبادرت به تهیه این واکسن و تلقیح آن کردند.   او درباره میزان تزریق این واکسن در کشور هم بیان می‌کند: حدود 10درصد واکسن‌های تزریق شده در کشور به آسترازنکا تعلق داشت. مبدا این واکسن شرکت آسترازنکا در بریتانیا بود و به نوعی ابتدا تحت عنوان آکسفورد-آسترازنکا مشهور بود. در کشورهای مختلف بیش از یک میلیارد دوز از این واکسن تولید و ترزیق شده. کشورهای اروپای شرقی و جنوبی حتی جنوب شرقی آسیا هم این واکسن تولید کرده‌اند. سهمیه ایران از کووکس هم عمدتا آسترازنکا بود که محموله‌های آن از ایتالیا و مجارستان و ژاپن و کره‌جنوبی وارد ایران شد.   فواید واکسن‌ها را نمی‌توان نادیده گرفت این پزشک تاکید می‌کند: نباید از نظر دور داشت که هر واکسنی می‌تواند، عوارضی جانبی داشته باشد اما در عین حال باید بپذیریم، همین واکسن‌ها بسیاری از اپیدمی‌های مزمن را نابود کرده‌اند، این عوارض نه چندان شایع، خاص این واکسن نبوده چنانکه در مورد واکسن آمریکایی جانسون و جانسون هم بروز عوارض بیشتری مطرح شد و این واکسن عملا در خود ایالات متحده محدود و متوقف شد. تبعا مجوز مصرف اضطراری در شرایط خاص و اضطراری پاندمی و همه‌گیری کرونا صادر شده و این قابل قیاس با وضعیت عادی یا مطالعات پسینی در مورد یک واکسن نیست.   جهانپور با بیان این که مقایسه میزان حفاظت ایجاد شده از این واکسن‌ها با عوارض احتمالی آن همچنان برای استفاده از این واکسن‌ها ولو مشروط، گریزناپذیر است و باید آن را با اطلاعات و یافته‌های آن زمان باید سنجید، ادامه می‌دهد: اما همین اطلاعات هم حکایت از آن داشت و دارد که اولا واکسن آسترازنکا و جانسون و جانسون به ویژه برای گروه‌های سنی زیر 40 سال پرعارضه‌تر از واکسن‌های ایرانی ارزیابی می‌شدند، چنانکه شواهد و یافته‌های بعدی واکسیناسیون با این واکسن و واکسن‌های ایرانی مانند کووایران برکت، پاستوکووک، فخرا، اسپایکوژن و... که با فناوری‌های متفاوتی تهیه شده بودند نشان از آن داشت و دارد که واکسن‌های ایرانی به مراتب کم عارضه‌تر و چه بسا با قبلیت مصون‌سازی بالاتری بودند.   او البته تاکید می‌کند که هنوز هم واکسن آسترازنکا به رغم عوارض جانبی نادر آن یکی از موثرترین واکسن‌ها در محافظت از جان میلیون‌ها نفر به‌شمار می‌رود و با توجه به گستره تولید و توزیع انبوه آن در 5قاره نقش موثری در مهار همه‌گیری کرونا در بسیاری از کشورها داشته است.   آسترازنکا رتبه‌دار توزیع واکسن در 185 کشور جهان است و پس از آن فایزر، مدرنا، جانسون و جانسون و سینوفارم قرار دارند   نگران باشیم؟ جهانپور به یک نکته دیگر درباره بروز نگرانی در تزریق‌کنندگان این واکسن‌ها هم اشاره می‌کند و می‌گوید:‌ عمده عوارض نادر آسترازنکا محدود به ساعات، روزها و هفته‌های نزدیک به تلقیح بروز کرده و تقریبا برای عموم افرادی که دچار عوارض احتمالی نشده‌اند بعد از ماه‌ها و نزدیک دو سال از زمان تزریق جای نگرانی وجود ندارد. اگر کسی این واکسن را ترزیق کرده و طی ماه‌های گذشته عوارضی نداشته، انتظار بروز عوارض خاص نمی‌رود. معدود موارد عوارض که در ایران به ویژه در جوانان مشاهده شده هم مانع از آن نیست که کماکان این واکسن را واکسنی موفق در پیشگیری از کرونا و مقابله با کوید19 ندانیم.   البته به گفته این پزشک در حال حاضر واکسن‌های مؤثر، بروزرسانی شده و با عوارض کمتری مثل برکت پلاس در ایران داریم که می‌تواند رافع ایمن‌تر و مؤثرتری برای مشکلات بعدی و احتمالی ناشی از سویه‌های جدید کرونا داشته باشد. در عین اینکه باید این روند بروزرسانی و حمایت از استمرار توسعه و تحقیق واکسن‌های ایرانی کرونا حمایت شود و ادامه داشته باشد.   او درباره این که گفته می‌شود، برخی کشورها این واکسن را برای مردم خودشان استفاده نکردند و به ایران هدیه دادند هم می‌گوید: به هیچ عنوان درست نیست، آسترازنکا بعد از سینوفارم چین، دومین واکسنی بود که در بسیاری از کشورها تولید و مصرف شد. سایت‌های متعدد تولید این واکسن در کشورهای مختلف وجود داشت، از جمله ژاپن، کره جنوبی و حتی هند. در اروپا هم علاوه بر بریتانیا در کشورهایی از جمله ایتالیا، مجارستان و آلمان هم تولید این واکسن صورت گرفت. در آمریکای شمالی و لاتین هم به شدت مورد استفاده بود و آمار تزریق آن در هند هم بالا بود. کانال عصر ایران در تلگرام

دیگر خبرها

  • سازمان جهانی بهداشت: همه‌گیری کرونا باعث افزایش چاقی در کودکان شده است
  • واکسن کرونای آسترازنکا چقدر تهدیدتان می‌کند؟ / اشتباهاتی که مردم را به تزریق این واکسن ترغیب کرد
  • دستورالعمل بهداشتی حج ۱۴۰۳ اعلام شد
  • دستورالعمل‌ بهداشتی حج ۱۴۰۳ اعلام شد/ ممنوعیت حج برای مبتلایان به این بیماری‌ها
  • ممنوعیت حج برای مبتلایان به برخی بیماری‌ها؛ زائران حج چه واکسن‌هایی باید بزنند؟
  • ممنوعیت حج برای مبتلایان به برخی بیماری‌ها / زائران حج چه واکسن‌هایی باید بزنند؟
  • وزارت حج عربستان دستورالعمل‌های بهداشتی حج ۱۴۰۳ را ابلاغ کرد
  • دستورالعمل‌ بهداشتی حج ۱۴۰۳ اعلام شد
  • وزارت حج عربستان دستورالعمل‌ های بهداشتی حج 1403 را ابلاغ کرد
  • اعتراف جدید سازندگان آسترازنکا/ باید نگران واکسن کرونا بود؟